Hayvanları Koruma Yasası nihayet yasalaştı! Artık 'mal' değil 'can'lar

Hayvanları Koruma Yasası değişikliği Meclis'te kabul edilirken 'dostlar' artık süs eşyalığından çıkıp 'can' oldu. Hakları, sahipli-sahipsiz ayrımı yapılmadan korunacak. Hayvanları eziyet ederek öldürenler ve neslini yok edenlere hapis yolu açıldı. Ev h...

Yasadaki “ev ve süs hayvanı” tanımından, “süs” kavramı çıkarıldı. Daha önce “kabahat” sayılan hayvanlara işkence, acımasız ve zalimce muamele, cinsel saldırı ve tecavüz suç kapsamına alındı. Yasaya suç olarak eklenen eylemler ve cezaları şöyle:

TECAVÜZE 3 YIL HAPİS

- “Bir ev hayvanını veya evcil hayvanı kasten öldüren kişiye 6 aydan 4 yıla kadar hapis. Nesli yok olma tehlikesi altında olan hayvanı öldürene 1 yıldan 5 yıla kadar hapis. Bir hayvan neslini yok eden kişiye, 5 yıldan 10 yıla kadar hapis. Hayvanları dövüştürene 3 aydan 2 yıla kadar hapis (Birden fazla hayvana karşı aynı anda işlenirse yarı oranında artış.) Hayvana cinsel saldırıda bulunan ve tecavüz edene 6 aydan 3 yıla kadar hapis. Evcil hayvana işkence eden veya acımasız ve zalimce muamelede bulunana 6 aydan 3 yıla kadar hapis.

PİTBULL’A PARK YASAĞI

- Tehlike arz eden hayvan türleri bakanlıkça belirlenecek. Bu türleri sahiplenmek, barındırmak ve beslemek yasaklandı. Bakanlığın düzenlemesi yürürlüğe girinceye kadar şu türler tehlikeli kabul edilecek:

“Pitbull Terrier, Japanese Tosa, Dogo Argentino, Fila Brasilerio ve bunların melezleri.”

Tehlikeli türleri daha önce olanlar 6 ay içinde hayvanlarını kısırlaştıracak. Bu hayvanlar kayıt belgesiz, ağızlıksız ve tasmasız dolaştırılamayacak, halkın yoğun bulunduğu yerler ile çocuk oyun alanları ve parklara sokulamayacak.

DİJİTAL KİMLİK ZORUNLU

- Kedi ve köpek sahipleri, hayvanlarına en geç 31 Aralık 2022’ye kadar dijital kimlik alacak. Ev hayvanları, sahiplerinin borcu nedeniyle haczedilemeyecek. Kara ve su sirkleri ile yunus parkları yasaklandı. Mevcut işletmeler 10 yıl içinde tasfiye edilecek. Hayvanların etolojisine ve habitatına uygun, serbest dolaşacakları doğal yaşam parkları kurulabilecek. Hayvan bakım evleri kurmak, belediyeler için zorunlu oldu. Bu şart, büyükşehir belediyeleri, il belediyeleri ve nüfusu 75 bini aşan belediyeler için 31 Aralık 2022, diğer belediyeler için 31 Aralık 2024 tarihine kadar uygulanacak.

İŞTE YENİ PARA CEZALARI: GEBE HAYVANI ÇALIŞTIRANA 5.500 LİRA CEZA

Hakkı ihlal edilen ‘her hayvan başına’ getirilen yeni para cezaları şöyle:

- Kedi ve köpeğine dijital kimlik almayana 1200 lira.
- Ev hayvanını terk edene 2 bin lira.
- Bakım yükümlülüğüne uymayanlara 1000 lira.
- Petshopta kedi köpek bulundurana 500 lira.
- Bir hayvan neslini yok edecek müdahalede bulunanlara 35 bin lira. (Eylemi hapis cezası gerektirmiyorsa)
- Tıbbi amaçlar dışında organ veya dokularının alınmasında 4 bin 500 lira.
- Tedavi dışında kuyruk ve kulak kesimi, ses tellerinin alınması, tırnak ve dişlerinin sökülmesinde 4 bin 500 lira.
- Tıbbi amaç dışında hormon ve doping uygulayana 4 bin 500 lira.
- Hayvan deneylerinde kurallara uymayanlara 4 bin 500 lira.
- Petshopta temizlik ve sağlık şartlarını yerine getirmeyenlere 500 lira.
- Ticari amaçlı film çekimi ve reklam çekiminde şartları ihlal edenlere 5 bin lira.
- Gücünü aşacak şekilde çalıştıran, yaralanmasına, gereksiz acı çekmesine, kötü alışkanlıklara özendirilmesine neden olacak yöntemle eğitene 5 bin 500 lira.
- Kesim hayvanlarını tıbbi zorunluluk dışında gebelik ve süt anneliği döneminde öldürenlere 2 bin 200 lira. (İşletmelere 5 bin 500 lira.)
- Hayvanlara alkol ve uyuşturucu verenlere 5 bin 500 lira.
- Hayvanı döven, aç, susuz bırakan, fiziksel ve psikolojik acı çektiren, ödül olarak dağıtanlara 5 bin 500 lira.
- Gebe ve yeni anneyken çalıştırana 5 bin 500 lira.
- Av hayvanı ve ticarete konu yabani hayvanlar dışındakileri kesip piyasaya sürenlere 11 bin lira.
- Pitbull gibi tehlikeli türü veya melezlerini bulunduranlara 11 bin lira.
- Tehlikeli türü sokağa terk eden 30 bin lira.
- RTÜK’ün bu konudaki kurallarını ihlal eden yayın organlarına her ay için 20 bin lira.

‘HAPİS CEZASINDA ALDATMACA VAR’

Hayvanları Koruma, Kurtarma ve Yaşatma Derneği (HAYKURDER) Başkanı Erman Paçalı, yasaya tepki gösterdi. Paçalı, itirazlarını Hürriyet’e şöyle sıraladı:

“Kanunun bazı maddelerine karşı, Anayasa’ya aykırılık sebebiyle AYM’ye gideceğiz. Kanun, Sayın Cumhurbaşkanımız Tayyip Erdoğan ve eşi Emine Erdoğan’ın sahiplendiği engelli köpek ‘Leblebi’ye atfediliyor. Sayın Cumhurbaşkanı ve eşi sanırım içeriği bilse asla bu utanca ortak edilmek istemezlerdi. Leblebi’nin türdaşları mutsuz olacak.

- Hapis cezalarıyla ilgili çok büyük aldatmaca var. Bu cezaların alt sınırı 3 yıl 1 ay olmalıydı, cezasızlığı ortadan kaldırmak istiyorsak. Gelinen noktada tahsil edilmeyen idari para cezalarından, verilen ama uygulanmayan hapis cezalarına dönüyor iş. 3 yılın üzerindeki tek ceza bir hayvanın neslinin yok olmasına sebep olabilecek eylemler.

- Hayvanları geleneksel maksatla dövüştürüyorsanız cezası yok. Deneyler olduğu gibi korunuyor.

- Petshop’larda hayvan satışı yasaklandı ama üretim merkezlerinden mobilya seçer gibi katalogdan hayvan seçtirecekler.