Son 1 yılda 23 yeni parti kuruldu… Peki bu patlamanın sebebi ne?

Türk siyasetinde ittifaklar dönemi içinden geçtiğimiz şu günlerde yeni politik hareketler de gün yüzüne çıkıyor. Yargıtay ın resmi internet sitesinde yer alan ve son olarak 3 Aralık 2020 tarihinde güncellenen 'Faaliyette Olan Siyasi Partiler' listesine göre son 1 yılda politika sahnesine 23 yeni siyasi parti dahil oldu.

Türk siyasetinde ittifaklar dönemi içinden geçtiğimiz şu günlerde yeni politik hareketler de gün yüzüne çıkıyor. Yargıtay ın resmi internet sitesinde yer alan ve son olarak 3 Aralık 2020 tarihinde güncellenen “Faaliyette Olan Siyasi Partiler” listesine göre son 1 yılda politika sahnesine 23 yeni siyasi parti dahil oldu.

12 Aralık 2019 da Gelecek Partisi ile başlayan 1 yıllık sürecin son halkası 18 Kasım 2020 de kurulan Devrim Hareketi oldu. Peki aktif 99 siyasi partinin 23 ünün son bir yıl içinde kurulmuş olması ne anlam ifade ediyor? Bu soruya haberimizde yanıt aradık. Avrasya Kamuoyu Araştırma Merkezi nden Kemal Özkiraz durumu şu şekilde açıkladı:

“Bu partilerin ikisi bildiğimiz üzere iktidar partisinden kopan partiler. Muhalefet cephesinden kopanlar için ise ittifak yasasının getirmiş olduğu bir motivasyon var. ‘Kuralım partimizi, yüzde 0.5 de alsak, yüzde 1.0 de alsak bir ittifakın içerisine gireriz; bir ya da iki milletvekili alırız motivasyonuyla kurulmuş partiler de var. İktidar tarafından kopanlar iktidardan memnuniyetsizlik sebebiyle, muhalefet tarafında ise daha çok kendi partilerinin içerisinde hak ettikleri konuma geldiklerine veya geleceklerine inanmayanlar ile ittifak motivasyonuyla hareket edenler parti kuruyorlar.”

2020 deki hareketliliği anlamlandırmaya çalıştığımızda ise karşımıza yerel seçimler çıkıyor. Özkiraz, “Bu yıl içinde hareketliliğin olmasının sebebi de son yerel seçimler ve son İstanbul seçimleri. İktidarın iktidarda kalamayacağına, iktidarın dağılacağına yönelik beklentinin büyük olmasıyla alakalı.”

Büyük bir kitle olan ve bu dönemde zaman zaman “Kararsızlar en büyük üçüncü parti konumuna geldi” şeklinde yapılan yorumların bu hareket üzerindeki etkisini de sorduğumuz Özkiraz, “Biz hiçbir çalışmamızda ‘Kararsızlar üçüncü büyük parti konumunda gibi bir sonuca ulaşmadık. Oy kullanmayacağını söyleyenlerde bir miktar artış var. Onlara da baktığımızda Cumhur İttifakı nın çok yüksek oy aldığı bölgelerdeki seçmenler olduğunu görüyoruz. Bu her zaman konuşulur ‘İkinci büyük, üçüncü büyük diye… Aslında bunların çok büyük bir kısmı kararsız falan değil. Görüşünü saklayan seçmenler. Gerçek kararsızların oranı daha önce neyse şimdi de aşağı yukarı aynı. Belki iki-üç puan artmıştır” ifadelerini kullandı.

Ortaya çıkan bu trendin sandıktaki yansıması ise merak konusu. Zira 2019 Yerel Seçimleri nde örneğin İl Genel Meclisi Üyeliği Seçimleri nin sonucuna baktığımızda 12 farklı partinin oy almayı başardığını görüyoruz. Bağımsızlar ise yüzde 0.44 oy almayı başararak Türkiye genelinde toplamda 6 üyelik kazanmışlardı. 2018 de gerçekleştirilen Milletvekili Genel Seçimi nde ise 8 farklı partinin ve buna ek olarak da bağımsızların oy aldığı gözüküyor. Türkiye genelinde toplam 75 bin 630 oy alan bağımsızlar yüzde 0.15 lik oy oranına ulaşmıştı.

Bu sonuçlarla aslında Türkiye de siyasi parti kurmanın, seçimlere katılmaktan çok daha fazlası olduğunu da görüyoruz. En az 41 ilde örgütlenmeden seçimlere katılamayan partiler aslında bir noktada sivil toplum örgütü görevi de görüyorlar. Bununla birlikte partilerin açılıp kapanması da sıklıkla rastladığımız bir durum.

Bazı örnekler vermekte fayda var. 31 Ağustos 2016 da kurulan Osmanlı Partisi, kurulduğu dönemde Türkiye nin 91. siyasi partisi olarak sahneye çıkmıştı. Yargıtay ın 3 Aralık 2020 tarihli listesine göre ise Osmanlı Partisi 68. parti konumunda. Partilerin kuruluş tarihine göre sıralandığı Yargıtay listesinde yaklaşık 4 yıl, 4 aylık bir süreçte, Osmanlı Partisi nden önce kurulan 23 parti siyaset sahnesinden çekilmiş.

Sadece bu veri bile hareketliliği gözler önüne sererken yine de son bir yıl içinde yaşanan enflasyonu açıklamak için bu tablo yeterli değil. Yaklaşık 4 buçuk yılda kapanan parti sayısı 1 yılda geri gelmiş…

Dr. Veysel Dinler: "Güçlü yönetim ve koalisyonlara son!" fikriyle gelen sistem, daha ilk seçimden ittifakları yasayla düzenlenmek durumunda kaldı ve sistem yürürlüğe girmeden otomatik bir koalisyonlar düzeni kuruldu.