Trump seçim sonuçlarına itiraz etti
Oylamada geriye düşen Trump koltuğu bırakmamak için her yolu deneyecek gibi görünüyor
Çok köklü bir seçim sisteminin olduğu ABD tarihinin belki de en tartışmalı ve en kritik seçim sürecini yaşıyor… Daha önce ABD yi hiç olmadığı kadar kutuplaştıran ve hem kendine yakın medyayı hem de sosyal mecraları çok aktif kullanan ABD Başkanı Donald Trump, Demokratlar ın adayı ve Barack Obama döneminin başkan yardımcısı Joe Biden ile soluk soluğa mücadeleye devam ediyor.
Seçimlerden önce Trump ın sık sık eleştirdiği ve “güvenli bulmadığı” posta yoluyla oy verme işleminin etkisi oy sayım sürecinin sonunda etkisini gösteriyor. Hem Covid-19 sebebiyle hem de Demokratlar ın adayı Joe Biden ın seçmenine sık sık söylediği “Posta yoluyla oy kullanın” tavsiyesi seçimin kaderini değiştiriyor.
Sandık başına giden seçmenin oy sayım işlemi tamamlanırken posta yoluyla oy kullanan seçmenlerin de oyları sayılmaya başlandı. Posta yoluyla gönderilen oyların hem seçmen imzası hem de “şahit” olan kişinin imzası ve adreslerinin kontrol edilmesi sebebiyle daha yavaş kayıtlara geçtiği süreçte Trump, bu oyların sahte olduğunu iddia etti. Seçimden önce de bazı eyaletlerin posta yoluyla gönderilmiş oyların kabul edileceği tarihleri de eleştiren Trump, posta yoluyla gelen oylarda Demokratlar ın ağırlık kazanmasıyla birlikte adeta küplere bindi.
Daha önce “avukat ordusuyla” bu duruma itiraz edeceğini ve avukatlarını bahsi geçen kritik eyaletlere göndereceğini dile getiren Trump itiraz sürecine başladı bile. Peki ABD de seçimlere itiraz süreci nasıl ilerliyor ve taraflardan oylama sürecine itiraz gelmesi durumu nasıl etkiliyor?
ABD de seçimlere itiraz için 14 Aralık a kadar süre var. 3 Kasım daki seçim sonuçları açıklandıktan sonra taraflardan itirazlar gelebilir. Fakat bu itirazlar genelde oy sayımının tekrarı olarak karşılık buluyor. Trump hali hazırda birçok eyalette oyların tekrar sayılması için çalışacağının sinyalini verirken, geçmişte oyların tekrar sayılmasının seçimlere büyük bir etkisi olduğu hiç olmadı.
1- EYALETLERDE OYLAR TEKRAR SAYILIR MI?
Son 50 yılda ABD de oyların tekrar sayılması sonucu çok nadiren değiştirirken, son 20 yılda bu tür bir itiraz eyaletlerin rengini kırmızıdan maviye ya da maviden kırmızıya dönüştürmedi.
Trump ın itiraz edeceği eyaletlerden biri olan Wisconsin de itiraz şartı adaylar arasındaki farkın yüzde 1 den düşük olması… Şu anda eyalette Biden yaklaşık 30 bin oy önde görülüyor.
Trump ın itiraz edeceği bir diğer eyalet olan Michigan da da oyların tekrar sayımı için adaylar arasında en az 2.000 oy olması beklenirken, adaylar kanıt göstererek bir usulsüzlük, hile ya da hata olduğunu beyan ederse oylar tekrar sayılır.
Kritik eyaletlerden Arizona, Georgia, Pennsylvania, Nevada Kuzey Carolina da da oyların tekrar sayımı eyalet yasalarına göre kabul ediliyor.
Arizona da oyların tekrar sayımı eyalet yönetiminden gelirken, bir adayın başvuru yapması kabul eedilmiyor. Kuzey Carolina, Nevada ve Georgia da adayların talebi doğrultusunda işlem yapılabiliyor. Pennsylvania da da belirli bir oy oranı farkı varsa ve aday talep ederse oylar tekrar sayılabiliyor.
2- OYLARIN TEKRAR SAYIMI SONUCU HİÇ DEĞİŞTİRDİ Mİ?
Kısaca cevap vermek gerekirse, hayır…
NBC News, son 20 yılda oyların tekrar sayımının eyalet genelinde bir fark yaratmayacağını okurlarına aktardı. 2006 dan beri Kuzey Carolina da oyların tekrar sayıldığı ve her seferinde 3.000 ve 6.000 oy farkı olan adayların arasındaki farkın neredeyse hiç değişmediğini aktardı. Örneğin tekrar sayılan oylarda maksimum değişim 667 oy ile olurken tekrar sayılan oylarda ise sadece 17 oyun değiştiği ve bu durumun da hiçbir durumu etkilemediği hatırlatıldı.
Georgia da 2004 teki seçimlerde de yaklaşık 400 oy farkı olan iki aday arasındaki seçim tekrar sayılınca sadece 15 oy taraf değiştirdi. Pennsylvania daki seçimlerde ise adaylar arasındaki 83.000 oy farkı tekrar sayımda sadece 281 oyun rengini değiştirdi.
2010 yılında Arizona da da oyların tekrar sayılmasına karar kılındı. İlk oy sayımında 128 olan fark hiç renk değiştirmeden tekrar sayıldığında 194 farka ulaştı.
3- İTİRAZLARIN SON TARİHİ NE ZAMAN?
Net bir son tarih olmasa bile resmi takvime göre 14 Aralık ta itiraz sürecinin tamamlanması gerekiyor. Zira bütün olası değişimler valilerin onayından geçtikten sonra 14 Aralık a kadar neticelenmiş olmalı. Bunun sebebi de Seçiciler Kurulu delegelerinin 14 Aralık ta toplanacak ve ABD Başkanı ve yardımcılarına oy verecek olması.
4- OYLAR DEĞİŞEBİLİR
Seçiciler Kurulu delegeleri her ne kadar önceden açıklanan adaylara destek vereceklerinin sözünü verseler de oylamada bu süreç değişebilir. Böyle bir durumda başkan adayları 270 oya ulaşamayabilir.
5- BAŞKANI TEMSİLCİLER MECLİSİ SEÇECEK
Eğer hiçbir başkan adayı 270 oya ulaşamazsa Temsilciler Meclisi, ABD nin 46 ncı başkanını seçer. Temsilciler Meclisi nde demokratların hakimiyeti var fakat bu durum Temsilciler Meclisi nde demokratların kazanacağı anlamına gelmiyor. Her ne kadar eyaletlerin boyutuna göre Temsilciler Meclisi ne temsilci gönderilse de oylamada her eyaletin tek bir oy hakkı bulunuyor.
Temsilciler Meclisi nde Demokratlar ın hakimiyeti olmasına rağmen eyalet sayısına göre Cumhuriyetçiler in daha çok oy hakkı bulunuyor. Örnek vermek gerekirse 53 temsilci çıkaran California nın da 1 oyu olacak, 1 temsilci çıkaran Montana nın da 1 oyu olacak.
Şu anki mevcut durumda Cumhuriyetçiler 26 delegeyle oy verecek, Demokratlar ise 23 oya sahip olacak.
6- BURADAN DA SONUÇ ÇIKMAZSA…
Farz edelim en kötü sonuç oldu ve burada da eşitlik sağlandı… Bu durumda Senato nun seçtiği Başkan Yardımcısı (ki Cumhuriyetçiler de Mike Pence, Demokratlar da Kamala Harris) kördüğüm çözülene kadar geçici başkan olarak görevine başlar.