Donatesk ve Luhanks nerede, neden önemli? Rusya-Ukrayna savaşında konuşulan Donatesk ve Luhanks hangi bölgede?

Önceki gün "Donetsk Halk Cumhuriyeti" ve "Luhansk Halk Cuhuriyeti" olarak kendini tanımlayan iki yönetimin liderleri Putin'den kendilerini bağımsız iki ülke olarak tanımasını istemişti. Savaşın başlamasının sonrasında "Donatesk ve Luhanks nerede?" sorusu merak ediliyor.

Donetsk ve Luhansk bölgeleri Ukrayna'nın doğusunda yer alıyor. Bu bölgelerin içinde belirli alanları 2014'teki çatışmalardan bu yana fiilen kontrolü altında tutmakta olan Rusya yanlısı ayrılıkçılar, bu alanlarda tek taraflı olarak bu iki "cumhuriyet"i önceleri ilan etmişti.

Ukrayna ve ülkenin doğusundaki Rusya yanlısı ayrılıkçıların 2015 yılında yaptığı ateşkese rağmen bölgedeki çatışmalar halen sürüyordu. Donetsk ve Luhansk'tan oluşan Donbas'ın yaklaşık üçte birindeki ayrılıkçıların ilan ettiği iki bağımsız "halk cumhuriyeti", Ukrayna ve Batı ülkelerinin yanı sıra ayrıca Rusya tarafından da tanınmıyordu. Bununla beraber Rusya 2019 senesinden beri Donbas'ta yaşayan çok sayıda kişiye Rusya pasaportu temin etmişti.

Sovyetler Birliği'nin 1991'de dağılmasının sonrasında Ukrayna'nın Rusya'nın etkin olduğu, çoğunlukla Rusça konuşulan, kendilerini "Rus olarak tanımlayan" nüfusun çoğunlukta olduğu doğu ve güney bölgeleri ile Ukraynaca konuşan ve Avrupa'ya entegre olmaya istekli batısında yaşayanlar arasında bir takım ayrılıklar yaşanmaya başlamıştı.

Ukrayna'da yaşanan gerilim, dönemin cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç'in Avrupa Birliği ortaklık anlaşmasını reddetmesi ve Rusya ile daha yakın ilişkiler kurmaya yönelmesiyle Kasım 2013'te daha da yükseldi. Hükümet karşıtı protestolar Kiev'de başlamıştı ve ülke geneline yayılmıştı.

Nisan 2014 tarihinde doğudaki Moskova yanlısı grupların liderleri de Ukrayna'nın doğu bölgelerinde referandum yapılacağını açıkladığında, Rusya ordusunun Ukrayna'nın endüstriyel merkezi Donetsk ve Luhansk'ın bulunduğu sınıra doğru konuşlanmaya başladığı ifade ediliyordu. Yapılan referandumların sonrasında 11 Mayıs 2014 tarihinde Rusya yanlısı ayrılıkçılar Donetsk ve Luhansk'tan oluşan Donbas bölgesinde bağımsızlık ilan ederek burada iki "halk cumhuriyeti" kurdu. Fakat bu yönetimler ne Kiev ne de Batı tarafından tanındı.

Ay sonunda Ukrayna'da cumhurbaşkanlığı seçimleri yapıldığında, Donetsk'te ve bazı diğer bölgelerde oy verme istasyonu kurulmadı. Cumhurbaşkanı seçilen Petro Poroşenko barış planını açıkladı, Temmuz'da ise ayrılıkçılar Donetsk'in güneyine doğru çekilmiş oldu.

Eylül ayında Ukrayna ve Rusya yanlısı ayrılıkçılar arasında yapılan ateşkesten birkaç gün sonra çatışmalar yeniden başladı.

Çatışmalar durulmadı ve Donbas bölgesinin üçte birini kapsayan ve tek taraflı ilan edilen iki "halk cumhuriyeti"nde de ayrılıkçıların fiili kontrolü ve Rusya etkisi devam etti.

2021 sonbaharında, Ukrayna'nın AB ve NATO ile yakınlaşmasından ve ittifaka dahil olmasından endişe edilmekte olan Rusya'nın Ukrayna sınırına asker konuşlandırmasının ardından Batılı ülkeler haftalardır bir saldırı olmasını bekliyordu.

Ukrayna'nın doğusunda geçtiğimiz hafta sonuna doğru çatışmalar başlamış oldu ve iki Ukrayna askeri hayatını kaybetti. Ayrıca bölgedeki Rus yanlısı ayrılıkçıların liderleri "tam askeri seferberlik" ilan etti. Batılı ülkeleri korkusu ise bu Moskova yanlısı bölgelerin tanınmasıyla beraber Rusya'nın Ukrayna topraklarına girmesiydi.

Son olarak Putin, bu iki halk cumhuriyetini "bağımsız ülke" olarak kabul edeceğini ve "barış gücü" göndereceğini açıkladı.